enczsksiplhudeitsvhrespt
/ plgłówne menu
jesteś tutaj Theatre database
EN | PL

Operalnia

historia teatrugaleriadane techniczneoryginalne wyposażenie

ważne wydarzenia

(więcej)3.8.1748 | inauguracja działalności teatru przedstawieniem "Li torti immaginari"

(więcej)19.11.1765 | spektakl "Natręci" Józefa Bielawskiego grany przez pierwszy zespół polskich aktorów

(więcej)1765 | remont

Król Stanisław August Poniatowski przeprowadził remont budynku. Zlecił on zbudowanie malarni oraz zainstalowanie nowoczesnego wyposażenia technicznego. Król zlecił projekt odnowienia teatru Szymonowi Bogumiłowi Zugowi.


(więcej)1772 | budynek został rozebrany

osoby

(więcej)Szymon Bogumił Zug |Architekt

Architekt i projektant ogrodów. Pracował od 1752 roku w Saskim Urzędzie Budowy w Dreźnie, był uczniem Jana Fryderyka Knöbla. W krajobrazowych założeniach ogrodowych reprezentował nurt preromantyczny. Sprawował opiekę architektoniczną nad Arsenałem warszawskim. Pochowany na Cmentarzu Ewangelicko-Augsburskim w Warszawie.


(więcej)Carl Friedrich Pöppelmann |Architekt

Przebywał w Polsce od 1724, gdzie wraz z ojcem podjął się wznoszenia wielu budowli w stylu dojrzałego baroku.


historia

W połowie 1748 roku zbudowano w narożniku Ogrodu Saskiego, przy ul. Królewskiej, teatr króla Augusta III, zwany Opernhausem a później Operalnią Saską. Pierwszy wolnostojący gmach teatralny w Warszawie zaprojektował Carl Friedrich von Pöppelmann. Wzniesiony z tzw. muru pruskiego, miał około 52 m długości i 19 m szerokości, trzy kondygnacje od strony wejścia (w krótszym boku prostokąta) i cztery od strony sceny. Wnętrze skromne, ale eleganckie, dzieliło się na trzy części: przedsionek z klatkami schodowymi, widownię i scenę z garderobami. Widownia w kształcie podkowy miała na parterze krzesła dla dostojników i rzędy ławek, cztery kondygnacje lóż oraz dwie loże prosceniowe – w prawej zasiadała para królewska. Scenę, wyposażoną początkowo w cztery, potem w sześć par kulis, zamykał stały półokrągły horyzont. Teatr mógł pomieścić około 540 osób. Chętnym wydawano, a pod koniec panowania króla Sasa już sprzedawano bilety. Przedstawienie inauguracyjne – komedia włoska – odbyło się 3 sierpnia 1748 roku, w dniu imienin króla. W Operalni występowali Włosi, Niemcy i Francuzi. Najwspanialsze spektakle, z dekoracjami Giuseppe Galli-Bibieny, prezentował włoski zespół operowy z Drezna.

Po śmierci Augusta III (1763) budynek szybko uległ dewastacji. W 1765 roku król Stanisław August, planując utworzenie w stolicy stałego teatru publicznego, wynajął i wyremontował Operalnię. 8 maja wystąpił tam francuski zespół komediowy, 7 sierpnia – opera włoska. 19 listopada nowoutworzony polski zespół “aktorów Jego Królewskiej Mości” odegrał komedię Józefa Bielawskiego Natręci. Tak powstał Teatr Narodowy, działający w tym pierwszym okresie tylko półtora roku, do marca 1767 roku. Potem Operalnię wydzierżawił ambasador rosyjski Mikołaj Repnin i wynajmował zagranicznym zespołom. W roku 1769 Stanisław August wywiózł dekoracje i urządzenia, będące jego własnością. Zrujnowany budynek Operalni został rozebrany wiosną 1772 roku [1].



[1] W 1965 r. w miejscu, gdzie stał, na rogu ul. Królewskiej i Marszałkowskiej, położono kamień pamiątkowy. Barbara Król, Budynek Operalni Saskiej w Warszawie, “Pamiętnik Teatralny” 1956 z. 4; Barbara Król-Kaczorowska, Teatry Warszawy. Budynki i sale w latach 1748–1975, Warszawa 1986.

 

Literatura:

  1. Król-Kaczorowska B., Budynek Operalni saskiej w Warszawie, „Pamiętnik Teatralny” 1956 z. 4 s. 631–650.
  2. Król-Kaczorowska B., Dwie Operalnie, „Pamiętnik Teatralny” 1966 z. 1–4, s. 48–65.
  3. Król-Kaczorowska B., Teatr Dawnej Polski. Budynki, dekoracje, kostiumy, Warszawa 1971.
  4. Król-Kaczorowska B., Teatry Warszawy, Warszawa 1986.
  5. Kwiatkowski M., Przyczynek do dziejów Operalni, „Pamiętnik Teatralny” 1965 z. 1, s. 91–93.

 

 

autor: Jarosław Komorowski

informacje dodatkowe

nie wprowadzono żadnych informacji

Dodaj informacje

nazwa będzie opublikowana

Email nie zostanie opublikowany

Informacja: Informacja o teatrze musi zawierać minium 10 znaków.

fourplusseven=