enczsksiplhudeitsvhrespt
/ plgłówne menu
jesteś tutaj Theatre database
EN | PL

Teatr im. Stefana Jaracza

historia teatrugaleriadane techniczneoryginalne wyposażenie

ważne wydarzenia

(więcej)12.7.1925 | rozpoczęcie działalności sceny niemieckiej

(więcej)18.11.1945 | inauguracja sceny polskiej spektaklem "Moralność pani Dulskiej" G. Zapolskiej

(więcej)8.6.1946 | odsłonięcie pomnika Stefana Jaracza dłuta J. Kubickiego

(więcej)1.7.2010 | początek remontu

(więcej)8.11.2013 | otwarcie teatru po remoncie

osoby

historia

Początki dziejów sceny w Allenstein związane są z niemiecką akcją propagandową na Warmii i Mazurach[1]. Olsztyn powstanie teatru wiele zawdzięcza staraniom Maxa Worgitzkiego, niemieckiego działacza plebiscytowego. Dążył on do powołania kulturalnej warowni niemieckości na terenie południowych Prus Wschodnich[2]. W tym celu powstała spółka Południowo-Wschodniopruski Teatr Krajowy (Landestheaters Südostpreussen G.m.b.H.) pod kierownictwem Worgitzkiego. Przygotowanie nieskrępowanej działalności nowej instytucji przebiegało w kilku planach. Doprowadzono najpierw do odebrania praw organizowania przedstawień Gustavowi Kornegemu, właścicielowi hotelu „Deutsches Haus” i dotychczasowemu przedsiębiorcy teatralnemu w Olsztynie. Następnie skłoniono magistrat do przekazania na budowę parceli za ratuszem przy Hindenburgstrasse, kupionej przez miasto w 1912 r. Poprzednio znajdowała się tam siedziba loży masońskiej.

Projekt powierzono architektowi Augustowi Feddersenowi, odpowiedzialnemu za zabudowę obecnej ul. Kajki, wzniesienie kościoła Chrystusa Króla przy dzisiejszej ul. Wyspiańskiego oraz kilka innych olsztyńskich budynków. Przedstawił on swoją koncepcję gmachu w październiku 1924 r. Budowę rozpoczęto w listopadzie, by już 12 lipca 1925 r., w piątą rocznicę plebiscytu na Warmii i Mazurach, oddać do użytku nieukończony budynek. W uroczystym otwarciu uczestniczyli m.in. pruski minister kultury Carl Heinrich Becker, prezydent rejencki olsztyńskiej Max von Rupert i nadburmistrz Georg Zülch.

Założenie architektoniczne – nazwane „Treudank-Gaststätten” („Gospoda Treudanku”) – obejmowało nie tylko sam teatr, lecz także piwiarnię „Treudank-Keller” (dziś – „Kotara”), dwukondygnacyjną restaurację i ogród restauracyjno-koncertowy „Treudankgarten”. W sali teatralnej z widownią przeznaczoną na 566 osób, zwracał uwagę podświetlany plafon z żyrandolem w stylu art déco. Nazwa kompleksu wskazywała na propagandowy powód jego powstania: w podzięce za wierność stronie niemieckiej i wygraną w plebiscycie.

Polski teatr zagościł w Olsztynie dopiero po wojnie. Jego działalność rozpoczęła 18 listopada 1945 r. premiera Moralności pani Dulskiej G. Zapolskiej w reżyserii A. Młodnickiego.

8 listopada 2013 r., po trzech latach remontu (przedstawienia grano wówczas w tymczasowej siedzibie przy ul. Pstrowskiego 23 i w Centrum Edukacji i Inicjatyw Kulturalnych w Olsztynie przy ul. Parkowej 1), teatr wrócił do zabytkowej siedziby. Rewitalizacja była możliwa dzięki dofinansowaniu unijnemu w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, którego operatorem jest Ministerstwo Kultury. Przebudowano i zmodernizowano sceny, dobudowano także łącznik między budynkiem teatru a gmachem studium aktorskiego[3].

 

________________________

[1] Dzieje teatru do 1945 r. opracowano na podstawie: T. Prusiński, Jest teatr w Olsztynie, Olsztyn 2005.

[2] Szerzej o Worgitzkim zob. T. Prusiński, Jest teatr w Olsztynie, Olsztyn 2005, s. 14.

[3] Zob. http://www.mkidn.gov.pl/pages/posts/otwarcie-teatru-im.-stefana-jaracza-w-olsztynie-4244.php

 

Literatura:

  1. Achremczyk S., Historia Warmii i Mazur, t. 2, Olsztyn 2011.
  2. Dzieje sceny olsztyńskiej 1925 – 1945 – 1995. Ludzie – idee – zdarzenia, red. E. Lenkiewicz, Olsztyn 1996.
  3. Łukaszewicz B., Raptularz miejski. Olsztyn 1945-2005, Olsztyn 2006.
  4. Olsztyn 1353-2003. Praca zbiorowa, red. S. Achremczyk, W. Ogrodziński, Olsztyn 2003.
  5. Piechocki S., Dzieje olsztyńskich ulic, Olsztyn 1994.
  6. Rzempołuch A., Architektura i urbanistyka Olsztyna 1353-1953. Od założenia miasta po odbudowę ze zniszczeń wojennych, Olsztyn 2004.
  7. Wakar A., Olsztyn 1353-1945, Olsztyn 1971.
  8. Wakar A., Z notatek i z pamięci, w: XX lat teatru im. Jaracza. Olsztyn 18 XI 1965 r., red. E. Martuszewski, Olsztyn 1965.
  9. XX lat teatru im. Jaracza. Olsztyn 18 XI 1965 r., red. E. Martuszewski, Olsztyn 1965.

 

 

informacje dodatkowe

nie wprowadzono żadnych informacji

Dodaj informacje

nazwa będzie opublikowana

Email nie zostanie opublikowany

Informacja: Informacja o teatrze musi zawierać minium 10 znaków.

eightminusone=