enczsksiplhudeitsvhrespt
/ plgłówne menu
jesteś tutaj Theatre database
EN | PL | IT

Teatr im. Aleksandra Sewruka

także Teatr im. Stefana Jaracza Olsztyn-Elbląg (1949-1975), Teatr Dramatyczny (1975-2007)
historia teatrugaleriadane techniczneoryginalne wyposażenie

ważne wydarzenia

(więcej)1954 | Opracowanie projektu architektonicznego Elbląskiego Domu Kultury przez Zakład Projektowania Architektury Miejskiej Politechniki Gdańskiej
elaboration of architectural project of the House of Culture in Elbląg by the Unit of Urban Architecture of Technical University in Gdańsk
(więcej)1955 | rozpoczęcie budowy Elbląskiego Domu Kultury (1955-1962)
(więcej)18.6.1966 | oddanie do użytku budynku "B" - części Elbląskiego Domu Kultury, która stała się siedzibą elbląskiej filii Teatru im. Jaracza
opening of the building "B" - a part of Elbląg House of Culture, which became the seat of Teatr im. Jaracza Elbląg-Olsztyn
(więcej)28.5.1975 | powołanie Teatru Dramatycznego w Elblągu

(więcej)13.11.1976 | inauguracja Teatru Dramatycznego premierą "Balladyny" Juliusza Słowackiego
(więcej)27.3.1977 | otwarcie Małej Sceny premierą "Wyzwolenia" Stanisława Wyspiańskiego
(więcej)2004 | modernizacja sali widowiskowej teatru

(więcej)2010 | modernizacja Dużej Sceny zakończona premierą "Skrzypka na dachu" (12.11.2011)

historia

Teatr instytucjonalny z zawodowym zespołem artystycznym, dyrekcją i samorządową dotacją zaistniał w Elblągu w pierwszej połowie XIX wieku. 1 września 1846 roku uroczyście otwarto budynek teatralny przy ul. Rycerskiej, w miejscu, w którym obecnie znajduje się Zespół Szkół Techniczno-Informatycznych. Repertuar obejmował spektakle dramatyczne i operowe, a także koncerty symfoniczne.

W okresie międzywojennym teatr, który stanowił istotny element życia kulturalnego regionu, był przez władze niemieckie wykorzystywany w celach propagandowych, miał utrzymywać i wzmacniać kulturę niemiecką na terenie pogranicza. Stąd rozwinięta działalność objazdowa i głównie niemieckojęzyczny repertuar. Silna propaganda anty-polska zakończyła się wraz z wejściem wojska radzieckiego.

We wrześniu 1945 roku do zrujnowanego miasta przyjechał aktor lwowski Bronisław Romaniszyn. Stworzył amatorski zespół, który już w listopadzie zaprezentował pierwsze spektakle. Do grupy amatorów dołączyli profesjonaliści: artystka Opery WarszawskiejWiktoria Skwarczewska-Budkiewicz, tancerka baletu Irena Zembrzuska, artysta plastyk Zbigniew Otomanek. Teatr otrzymał z Ministerstwa Kultury i Sztuki kurtynę, od ZAiKS-u kilka egzemplarzy popularnych sztuk, i obietnicę stałej siedziby w zniszczonym poniemieckim kinie "Mars" przy ulicy Teatralnej. Pod nazwą Teatr Miejski zespół zaczął pozyskiwać własną publiczność.

Od jesieni 1949 roku występował w Elblągu olsztyński Teatr im. Stefana Jaracza. Amatorski zespół Romaniszyna nie wytrzymał konkurencji z zawodową sceną i wiosną 1950 roku zawiesił działalność.

We wrześniu 1950 roku zespół olsztyński, który początkowo nie miał w Elblągu stałej sceny, otrzymał salę w dawnym domu parafialnym przy ul. Kościelnej (obecnie ul. Obrońców Pokoju). Sala ta usytuowana była na obrzeżach miasta i nie była zupełnie przystosowana dla potrzeb teatru.

W latach 50. powstała idea zbudowania wielofunkcyjnego obiektu, w którym mieściłyby się różne instytucje kultury. Projekt gmachu Elbląskiego Domu Kultury przy placu Kazimierza Jagiellończyka przygotował w 1954 roku Zakład Projektowania Architektury Miejskiej Politechniki Gdańskiej, a realizowano go w latach 1955-1962. Cztery lata później, 18 czerwca 1966 roku oddano do użytku budynek „B”, który stał się siedzibą grającego dotychczas w bardzo złych warunkach Teatru im. Jaracza. Licząca 700 miejsc sala teatralna wyposażona była w scenę obrotową, kanał orkiestrowy i zaplecze dostosowane do prezentacji spektakli gościnnych.

W 1975 roku Elbląg zyskał status miasta wojewódzkiego. Jednocześnie olsztyńscy aktorzy podjęli decyzję o oddzieleniu się od sceny w Elblągu. Na wniosek władz środowiskowych 28 maja 1975 roku wojewoda gdański podpisał decyzję o powołaniu Teatru Dramatycznego w Elblągu. Teatr zajął dotychczasową siedzibę Teatru im. Jaracza. Budynek nie wymagał większych zmian od strony sceny, dużej i dobrze wyposażonej, natomiast nie posiadał zaplecza technicznego w postaci pracowni i przestrzeni magazynowych. Lokalne zakłady przemysłowe podjęły się prac modernizacyjnych i wyposażenia pracowni.

27 marca 1976 roku dyrektor Teatru Dramatycznego i reżyser Jacek Gruca wystawił Damy i huzary Aleksandra Fredry, posiłkując się jeszcze artystami gościnnymi. Oficjalną inauguracją działalności teatru była późniejsza (13 listopada) premiera Balladyny, przygotowana już w całości z nowym zespołem artystycznym i technicznym.

Od 1977 roku Teatr dysponuje także Małą Sceną, która rozpoczęła swoją działalność 27 marca premierą Wyzwolenia Stanisława Wyspiańskiego w reżyserii Mariana Dworakowskiego.

Od września do grudnia 2004 roku zmodernizowano salę widowiskową teatru. Widownia została powiększona o balkon, dobudowano pomieszczenie dla akustyków, wymieniono sprzęt oświetleniowy i nagłośnieniowy. Przebudowano konstrukcje sufitu i podłogi, zamontowano 512 foteli, w tym 56 na balkonie. Zmieniony został wystrój wnętrza. Rama prosceniowa i ściany w przedniej części widowni pomalowano na kolor grafitowy, ściany w dalszej części sali wyłożone są jasną boazerią. Zderzenie dwóch różnych faktur i kolorów jest dość wyraziste i kontrastuje z ciepłą czerwienią podłogi, foteli i kurtyny. Modernizacja obejmowała także przebudowę ścian, wymianę pokrycia i ocieplenie dachu oraz montaż nowych hydrantów przeciwpożarowych.

Jak dotąd budynek nie zmienił swojego zewnętrznego wyglądu, zachowując pierwotny socrealistyczny charakter funkcjonalnej bryły.

Z końcem 2010 roku zapadła decyzja o podjęciu kompleksowej przebudowy, rozbudowy i modernizacji Teatru Dramatycznego i Centrum Spotkań Europejskich „Światowid” (dawny WOK). Podjęcie tej ogromnej, mającej ptorwać dwa lata inwestycji uzależnione jest od pozyskania środków unijnych przez obie instytucje.

Tymczasem przeprowadzona została modernizacja Dużej Sceny. Wykonawcą remontu zostało konsorcjum firm: „Stępka i Syn - Mariusz Stępka” z Elbląga oraz Przedsiębiorstwo Specjalistyczne Teatr z Piaseczna. Zakres prac modernizacyjnych w obrębie sceny objął wymianę desek scenicznych i pokrycia tekstylnego sceny oraz ułożenie podłogi baletowej, wymianę okotarowania, instalację czterech zmechanizowanych zapadni, modernizację systemu kurtyny stalowej i sceny obrytowej oraz doposażenie sceny w zakresie podestów scenicznych, urządzeń oświetleniowych i aktustycznych. Ponadto wykonanie rozbieralnego podestu umożliwiającego wejście na Dużą Scenę osobom niepełnosprawnym, wykonanie magazynowej obudowy stalowej na dwa fortepiany, a także modernizację kieszeni scenicznych i przestrzeni magazynowych.

 

Literatura:

  1. 20 lat sceny w Elblągu Teatru im. Stefana Jaracza – Olsztyn – Elbląg 1949-1969, Elbląg 1969.
  2. X-lecie Teatru im. Stefana Jaracza w Elblągu, Olsztyn 1959 [spis sztuk 1949-1959].
  3. XV lat Teatru im. Stefana Jaracza na Warmii i Mazurach 1945-1960, Wydawnictwo „Pojezierze” Olsztyn 1960.
  4. Matuszewski E., W sprawie działalności teatru elbląskiego w latach 1945-1963, Rocznik Elbląski t. 4. 1969.
  5. Prusinowski T., Jest teatr w Olsztynie, Olsztyn 2005, s.80-81.
  6. Sulima-Gillow Roman, Teatr elbląski w latach 1945-1963 [spis sztuk 1949-1963], Rocznik Elbląski t.3, 1966.
  7. Teatry Polskie w trzydziestoleciu (1944–1974), Słownik, nadbitka z „Pamiętnika Teatralnego” 1975 z. 3–4.
  8. Tomczyk R., Elbląska scena Teatru im. St. Jaracza w latach 1964-1967 [spis sztuk], Rocznik Elbląski t. 4. 1969.

 

 

 

autor: Anna Ochman

informacje dodatkowe

nie wprowadzono żadnych informacji

Dodaj informacje

nazwa będzie opublikowana

Email nie zostanie opublikowany

Informacja: Informacja o teatrze musi zawierać minium 10 znaków.

fiveplusthree=