enczsksiplhudeitsvhrespt
/ plgłówne menu
jesteś tutaj Theatre database
EN | PL

Lubuski Teatr im. Leona Kruczkowskiego

także Teatr Ziemi Lubuskiej (1951-1964), Stadthalle (lata 30. XX w.)
historia teatrugaleriadane techniczneoryginalne wyposażenie

ważne wydarzenia

(więcej)24.11.1951 | inauguracja sceny zawodowej przedstawieniem "Zemsta" Aleksandra Fredry
(więcej)18.12.1964 | nadanie teatrowi imienia Leona Kruczkowskiego
(więcej)19.9.1965 | inauguracja Sceny Kameralnej
(więcej)1.4.1931 | otwarcie gmachu teatru pod nazwą Stadthalle
wykonanie utworu Beethovena przez orkiestrę miejską; przedstawienie "Don Carlos" w wykonaniu Schlesische Landestheater
(więcej)1962 | wykonanie instalacji centralnego ogrzewania; montaż grzejników z rur żebrowych oraz grzejników żeliwnych

(więcej)1964 | montaż reklamy neonowej TEATR

(więcej)1973 | remont

wymiana instalacji wodno-kanalizacyjnej i cieptej wody; prace remontowe wewnątrz budynku polegające na skuciu tynków, malowaniu ścian, częściowej wymianie stolarki drzwiowej wewnetrznej; przeglad i drobne naprawy dachówki na dachu budynku głównego; wymiana stolarki okiennej w obu klatkach schodowych; wymiana armatury i glazury w obu sanitariatach koło sali kameralnej


(więcej)1976 | remont sali widowiskowej

wykonanie nowego przykrycia głównej sali widowiskowej wraz z pomostami technologicznymi; wykonanie stropu nad lewym i prawym hallem; wykonanie stropodachu nad magazynem, przyległym do widowni nad hallem lewym; nadbudowanie ścian wokoł widowni i podwyższenie poziomu sufitu; zmiana artykulacji otworów drzwiowych sali widowiskowej z pierwotnych dwunastu na sześć


(więcej)1981 | zmiana wyglądu fasady główengo budynku

obłożenie prostokątnymi płytami azbestowymi fasady budynku głównego od wysokości I kondygnacji do balkonu


(więcej)1992 | adaptacja pomieszczeń V kondygnacji budynku głównego na pokoje gościnne „Dom Aktora"

(więcej)2002 | usunięcie azbestowych płyt z fasady

(więcej)2006 | montaż urządzeń klimatyzacyjnych

osoby

(więcej)Oskar Kaufmann |Architekt
Niemicki architekt pochodzenia żydowskiego. Prowadził działalność architektoniczną zarówno w Niemczech jak i poza granicami kraju. Do jego najbardziej znanych dzieł architektonicznych należą niewątpliwie: Hebbel Theater w Berlinie,  Neue Stadttheater w Wiedniu oraz Teatr Habima w Tel Avivie.więcej

(więcej)Marek Okopiński |
"Nie mam koncepcji swojego teatru" - mówił - "tzn. idei, do której naginałbym każdy teatr, każdy zespół, z jakim pracuję. Nie mam jakiejś swojej teorii teatru jak np. teatr 'poetycki', 'monumentalny', 'inscenizacji', 'wspólnoty', itp. Nie tworzę teatru, pracuję w teatrze i tworzę - jeśli już upierać się przy tym określeniu - przedstawienia. A więc chcę prowadzić teatr taki, jaki jest potrzebny, społecznie potrzebny i możliwy w ośrodku, w którym pracuję." (w: J. Stelmach, "Teatr" 1979, nr 18)więcej

historia

Obecny gmach Lubuskiego Teatru im. Leona Kruczkowskiego zbudowano w 1931 roku według projektów berlińskiego architekta Oscara Kaufmanna, twórcy Volksbühne. Sam projekt Stadthalle został przygotowany już w 1928 roku. Budynek jest jedyną realizacją Kaufmanna na obecnych ziemiach polskich. Do prac przy budowie Stadthalle zaangażowano także niemieckiego rzeźbiarza GerhardaSchliepsteina – specjalistę od rzeźb w stylu art déco. Schliepstein wykonał rzeźbę wieńczącą środkowy filar głównego wejścia, przedstawiającą cztery postacie męskie i żeńskie wyłaniające się z płomieni (płomienie mysli twórczej), oraz niezachowane do dzisiaj maski na drzwiach.

W budynku oprócz hali widowiskowej umieszczono także siedzibę Miejskiej Kasy Oszczędności, po której pomieszczenia zajmuje dzisiaj restauracja. Takie rozplanowanie budynku podyktowane było trwającym w latach 30-tych XX wieku kryzysem gospodarczym. Gmach Stadthalle służył nie tylko do wystawiania spektakli. Wynajmowano go także na zebrania i uroczystości okolicznościowe. Prowadzono w nim również działalność kinową, która obok dotacji pochodzących z budżetu miasta, stanowiła podstawę utrzymania budynku.

Jak na ówczesne czasy gmach był bardzo nowoczesny – posiadał kompletnie wyposażoną widownię z 723 miejscami siedzącymi i nowoczesne zaplecze sceniczne. Widownia, której ściany obite były okładziną z czerwonego drewna i żółtego aksamitu, pierwotnie posiadała aż 12 otworów wejściowych. Obok sceny znajdowały się garderoby dla aktorów, rekwizytornia i pokój kierownika teatru. Pod sceną umieszczono urządzenia grzewcze i nawiewne.

Uroczyste otwarcie budynku miało miejsce 1 kwietnia 1931 roku. Na inauguracji wystąpiła miejska orkiestra z utworem Beethovena, a Schlesische Landestheater przedstawił „Don Carlosa”. Pierwszymi zespołami regularnie występującymi w nowo powstałej Stadthalle były amatorskie grupy kolejarzy i włókniarzy.

Po II wojnie światowej zlikwidowano Miejską Kasę Oszczędności. W listopadzie 1945 roku powołano na stanowisko kierownika teatru Cezarego Julskiego, który kilka miesięcy później został przeniesiony do Poznania. Teatr wówczas zamknięto. Potrzeba funkcjonowania teatru w mieście była jednak tak silna, że próbowano utworzyć kolejne zespoły teatralne. Wśród nich wyróżniały się: „Teatr Kolejarza” zorganizowany przez Andrzeja Romańczaka i „Nowa Reduta” prowadzona przez Józefa Żmudę i Stanisława Cynarskiego. Dopiero w 1951 roku, z inicjatywy Wojewódzkiej Rady Narodowej, doszło do połączenia tych dwóch zespołów i powołano Teatr Ziemi Lubuskiej. Pierwszym dyrektorem, już zawodowej sceny, została aktorka Róża Gella-Czerska. Na inaugurację działalności zespół wystawił „Zemstę” Aleksandra Fredry.

Prosty architektonicznie gmach teatru, charakteryzuje się wysokimi i wąskimi oknami. W czasach powojennych elewacja budynku została zakryta płytami azbestowymi, które usunięto dopiero podczas prac remontowych w 2002 roku. W latach 1974–1978 przeprowadzono gruntowny remont Dużej Sceny. Przedstawienia wówczas przeniesiono do domów studenckich, klubów i hal fabrycznych. W ten sposób narodził się zwyczaj nocnych pokazów premierowych dla studentów z trwającymi do rana dysusjami.

Bryła budynku jest rozczłonkowana. Można wyróżnić w niej trzy zasadnicze części: pięciokondygnacyjną  lekko zaokrągloną na narożnikach część skomunikowaną z trójkondygnacyjnym budynkiem administracyjnym oraz pięciokondygnacyjną dobudówkę, połączoną z gmachem niskim łącznikiem. Z tyłu głównej części dobudowano budynek, który jest regularnym blokiem. Budynek teatru jest częściowo podpiwniczony, murowany z cegły na zaprawie cementowo-wapiennej, a jego główna część przykryta jest czterospadowym dachem. Portal wejściowy, umieszczony w siedmioosiowej elewacji frontowej, wsparty jest na pięciu filarach. Detal architektoniczny fasady ogranicza się do opasek okiennych oraz wydatnego gzymsu wieńczącego.[1]

W 2009 roku rozpoczęto modernizację budynku. W ramach inwestycji zaplanowano: remont elewacji budynku wraz z termomodernizacją,nadbudowę części niskiej teatru z przeznaczeniem na zaplecze sceny kameralnej, budowę windy technicznej, modernizację centralnego ogrzewania. Do końca roku 2011 w ramach przeprowadzonych prac wymieniono okna i instalację grzewczą, wyremontowano garderoby, a także większość pomieszczeń sanitarnych. Teatr został przystosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych. Na obu działających w teatrze scenach zainstalowano nowoczesne oświetlenie. Środki na modernizację gmachu pochodzą z dotacji unijnych.



[1] Dane z rejestru Krajowego Ośrodka Badań i Dokumentacji Zabytków w Warszawie.

 

 

Literatura:

  1. Clauß E., Buch der Stadt Grünberg in Schlesien Obst - und Rebenstadt des Deutschen Ostens, Frankfurt a. M. 1957.
  2. Clauß E., Die Grünberger Stadthalle, [w:] “HeimatKalender fur die Kreise Grunberg und Freystadt auf das Jahr 1932”.
  3. Inwentaryzacja architektoniczna Lubuskiego Teatru z paździemika 1970, Lubuski Teatr im. L. Kruczkowskiego w Zielonej Górze, teczka nr 12.
  4. Klose M., Werden und Arbeit der Stadtsparkasse Grünberg, Schlesien im Laufe eines Jahrhundert, 1937.
  5. Lubuski Teatr, dokumentacja 1971 – 2003, red. A. Buck, Zielona Góra 2003.
  6. Opaska J., Stadthalle Oskara Kaufmanna w Zielonej Górze [w:] „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki” 2002, z. 4, s. 342–360.
  7. Projekt przebudowy Lubuskiego Teatru w Zielonej Górze z maja 1972, Lubuski Teatr im. L. Kruczkowskiego w Zielonej Gorze, teczka nr 15.
  8. Ribbeck W., Neue öffentliche Bauwerke in Grünberg, [w:] “Grünberger Wochenblatt”, h. 44,1931.
  9. Stein E., Monographien deutscher Stadte. Darstellung deutscher Stadte und ihrer Arbeit in Wirtschaft, Finanzwesen, Hygiene, Sozialpolitik und Technik, Bd 29 (XXIX) Grünberg in Schlesien; Berlin - Friedenau, 1928.
  10. Verwaltungsbericht der Stadt Grünberg in Schlesien; Grünberg 1926.
  11. XX lat Lubuskiego Teatru im. L. Kruczkowskiego w Zielonej Górze, red. J. P. Gawlik, Zielona Góra 1971.

 

 

autor: Monika Jarzyna

informacje dodatkowe

nie wprowadzono żadnych informacji

Dodaj informacje

nazwa będzie opublikowana

Email nie zostanie opublikowany

Informacja: Informacja o teatrze musi zawierać minium 10 znaków.

threeminusone=