enczsksiplhudeitsvhrespt
/ plgłówne menu
jesteś tutaj Theatre database
EN | PL

Teatr Polski - Scena Kameralna

także Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów (1955-1968), Dolnośląski Teatr Żydowski (1946-1955), Kino Kammer-Lichtspiele, Theater der Zeit
historia teatrugaleriadane techniczneoryginalne wyposażenie

ważne wydarzenia

(więcej)2.4.1949 | otwarcie budynku po odbudowie i zniszczeniach wojennych

(więcej)1990 | przekazanie budynku Teatrowi Polskiemu

(więcej)2002 | modernizacja
Wymieniono podłogi i fotele na widowni. Przeprowadzono roboty elektryczne.

osoby

(więcej)Emil Kaliski |Architekt

Autor projektu odbudowy dawnego Kina kammer-Lichspiele na siedzibę Dolnośląskiego Teatru Żydowskiego.


historia

W roku 1912 przy Schweidnitzerstrasse 31 (obecnie ul. Świdnicka 28) wybudowano kino Kammer-Lichtspiele. Od roku 1943 miało ono teatr w nazwie: Theater der Zeit, ponieważ wyświetlano w nim przede wszystkim kroniki wojenne w cogodzinnych sekwencjach. W czasie walk o Festung Breslau w roku 1945 zostało całkowicie zniszczone.

Odradzające się po wojnie żydowskie grupy teatralne nie miały stałych siedzib. Na zjeździe aktorów żydowskich w 1946 połączono istniejące grupy teatralne i utworzono dwa teatry: w Łodzi i Wrocławiu. Środowisko wrocławskie postanowiło odbudować gmach zniszczonego kina. Była to wielka społeczna mobilizacja. Teatr budowano ze składek, cegiełek, datków sponsorów. Kto nie mógł wspomóc inicjatywy finansowo, ofiarowywał własną pracę. W budowę zaangażowali się ludzie różnych zawodów.

Powstała sala teatralna Dolnośląskiego Teatru Żydowskiego z balkonem, licząca 475 miejsc. Ekran zastąpiła scena z obszernym podsceniem. Autorem projektu odbudowy był architekt Emil Kaliski.

Uroczyste otwarcie budynku odbyło 2 kwietnia 1949 roku. Grano tam klasyczne pozycje repertuaru żydowskiego. W styczniu 1950 roku zarządzeniem ministra kultury teatry żydowskie zostały upaństwowione. Powstał jeden teatr z dwoma zespołami artystycznymi. Dyrektorem teatru była Ida Kamińska, a instytucja nosiła imię jej matki - Ester Ruth Kamińskiej.

Zespół Teatru Polskiego zaczął korzystać z sali Państwowego Teatru Żydowskiego już w roku 1949. Właściwą inauguracją występów w nowej sali Sceny Kameralnej była premiera Niemców Leona Kruczkowskiego w reżyserii Maryny Broniewskiej (29 października 1949 roku), choć nieco wcześniej - 24 września - odbyła się premiera Listów Chopina (w stulecie śmierci kompozytora) według scenariusza Karola Stromengera i w reżyserii Marii Wiercińskiej.

Po oddaniu do użytku budynku Teatru Polskiego w grudniu 1950 roku ustalił się zwyczaj korzystania z dwóch scen: przy ul. Zapolskiej i przy Świdnickiej. W roku 1955 Państwowy Teatr Żydowski na stałe przeniósł się do Warszawy. Gmach pełnił rolę domu kultury i był siedzibą Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce. W roku 1968, po wydarzeniach marcowych, Prezydium Dzielnicowej Rady Narodowej rozwiązało umowę wieczystego użytkowania teatru przez TSKŻ. W tym samym roku Stowarzyszenie zrzekło się Sceny Kameralnej na rzecz miasta. Przez wiele lat toczyły się wokół niej procedury prawne. W roku 1990 wojewoda wrocławski podjął decyzję o przekazaniu budynku Teatrowi Polskiemu.

Wielokrotnie remontowany gmach gruntowniejszej modernizacji doczekał się dopiero w latach 2001-2002 (wymiana podłogi wraz z jej wzmocnieniem, wymiana foteli na widowni, roboty elektryczne). Obecnie sala liczy 262 miejsca.

Doskonale położona, przy głównej ulicy handlowej, stanowiącej deptak prowadzący do Rynku, vis-à-vis popularnego, znanego jeszcze z czasów przedwojennych hotelu Monopol, Scena Kameralna cieszyła się popularnością u publiczności.

Ważnym wydarzeniem za dyrekcji Jacka Wekslera było "przepisanie" i "rozrzucenie" pod koniec roku 1992 przez Tadeusza Różewicza jego Kartoteki podczas cyklu prób otwartych - tak powstała Kartoteka rozrzucona, a poeta nabył doświadczenia reżyserskiego.

Repertuar, kształtowany w ramach programu artystycznego Teatru Polskiego, zawsze był zróżnicowany. Od klasyki (Molière, C. Goldoni, F. Zabłocki, P. de Marivaux, A. de Musset, E. Labiche, A. Fredro, C. K. Norwid, G. Zapolska, J. A. Kisielewski, M. Jasnorzewska-Pawlikowska, W. Perzyński, S. I. Witkiewicz, A. Strindberg, H. Ibsen, O. Wilde, A. Czechow, G. B. Shaw), przez dramaturgię współczesną (S. Beckett, J. Genet, E. Ionesco, E. Albee, G. Tabori, Y. Reza, J. Iwaszkiewicz, W. Gombrowicz, T. Różewicz, S. Mrożek, H. Kajzar, T. Łubieński, J. Głowacki, P. Demirski), scenariusze poetyckie (W. Szymborska, R. Wojaczek), aż po popularne farsy R. Cooneya, w tym największy sukces frekwencyjny teatru - Mayday, który do połowy października 2011 roku zagrano 1000 razy, a przedstawienie obejrzało ponad 236 tysięcy widzów.

Taki profil repertuarowy utrzymywany jest również w ostatnich sezonach, z rzadka wzbogacany spektaklami muzycznymi (Recital - Krzysztof Dracz, 1995; Smycz Bartosza Porczyka w reżyserii Natalii Korczakowskiej, 2006; recital Mariusza Kiljana Dwadzieścia najśmieszniejszych piosenek na świecie, 2007). Wyjątki tylko potwierdzają regułę (choćby Berek Joselewicz wg Zenona Parviego i Jakuba Waksmana w reżyserii Remigiusza Brzyka, 2010, Kazimierz i Karolina Ödöna von Horvátha w reżyserii Jana Klaty, 2010, Farinelli B. Porczyka i Anki Herbut w reżyserii Łukasza Twarkowskiego, 2011, oraz Blanche i Marie Pera Olova Enquista w reżyserii Cezarego Ibera, 2011).

Tekst zamieszczony dzięki uprzejmości Teatru Polskiego we Wrocławiu

opracował: Jarosław Minałto

 

Literatura:

  1. Grzegorczyk B., Architektura i budownictwo teatralne we Wrocławiu od około 1770 roku do schyłku XIX wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2000.
  2. Hawałej A., Teatr Polski gra ..., Wydaw. Dolnoślaskie, Wrocław 1996.
  3. Majewski T., Teatry dramatyczne Wrocławia w okresie rządów narodowosocjalistycznych 1933-1944, Oficyna Wydawnicza ATUT Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe, Wrocław 2003.
  4. Rekonstrukcje, red. Jarosław Minałto, Piotr Rudzki, Marzena Sadocha, Teatr Polski, Wrocław 2010.
  5. Teatr Polski we Wrocławiu : 50 lat, oprac. red. Jan Stolarczyk ; oprac. dokumentacji Elżbieta Małecka, Wydaw. Dolnośląskie, Wrocław 1996.

ZOBACZ TAKŻE: Teatr Polski - Scena Główna im. Jerzego Grzegorzewskiego, Teatr Polski - Scena na Świebodzkim

 

 

autor: Jarosław Minałto

informacje dodatkowe

nie wprowadzono żadnych informacji

Dodaj informacje

nazwa będzie opublikowana

Email nie zostanie opublikowany

Informacja: Informacja o teatrze musi zawierać minium 10 znaków.

sevenminusfour=