Teatr Wielki im. Stanisława Moniuszki mieści się w powstałym w latach 1909–1910 neoklasycystycznym budynku zaprojektowanym przez monachijskiego architekta Maxa Littmana. Teatr położony jest w centrum Poznania, w otoczeniu zieleni. Fontanna przed operą jest integralną częścią projektu architektonicznego z początku XX wieku, a otaczający ją park to dziś jedno z ulubionych miejsc letniego odpoczynku poznaniaków. 

Historia budynku, w którym dziś mieści się Teatr Wielki im. Stanisława Moniuszki rozpoczyna się w 1909 roku. W założeniach urbanistycznych władz pruskich znalazła się budowa nowego gmachu teatru miejskiego, który zaprojektowany został przez monachijskiego architekta Maxa Littmana. Budynek w stylu neoklasycystycznym postawiono na pasie fortecznym okalającym miasto. Fasadę zdobiło sześć potężnych kolumn jońskich, a tympanon zwieńczyła rzeźba Pegaza. Integralną częścią koncepcji architektonicznej była znajdująca się przed teatrem fontanna. Reprezentacyjny gmach mógł śmiało konkurować z innymi teatrami miejskimi ówczesnej Europy. Budowa nowego teatru trwała półtora roku i 30 września 1910 roku odbyła się pierwsza premiera – Czarodziejski flet W. A. Mozarta.

W 1919 roku teatr został przejęty przez władze polskie i 31 sierpnia spektaklem Moniuszkowskiej Halki zainicjowano działalność Teatru Wielkiego w Poznaniu. Na uroczystą inaugurację licznie przybyli reprezentanci świata polityki i kultury. Początkowo scena służyła też dramatowi, w teatrze odbywały się również koncerty symfoniczne, ale to właśnie opera i balet rozsławiły poznańską scenę pod Pegazem i uczyniły z niej jedną z najważniejszych scen muzycznych w Polsce. W trakcie kolejnych przedwojennych dyrekcji w repertuarze dominowały utwory kompozytorów polskich oraz dziewiętnastowieczna klasyka opery włoskiej francuskiej, niemieckiej. Starannie dobierano i budowano zespół, do którego angażowano znakomitych artystów operowych.

Gmach teatru przetrwał wojnę i poznańska scena jako pierwszy teatr operowy w Polsce wznowiła działalność. Pierwsza powojenna premiera – Krakowiacy i Górale Karola Kurpińskiego (2 czerwca 1945) poprzedzona została  cyklem koncertów i recitali w zniszczonym w wyniku działań wojennych budynku.

W 1950 roku, ponad trzydzieści lat po premierze Halki w 1919 roku, patronem poznańskiej opery został Stanisław Moniuszko.

Fragment tekstu Agaty Wittchen-Barełkowskiej ze strony http://spacerownikteatralny.pl/miasta/poznan/wspolczesne/poznan-teatr-wielki-im-stanislawa-moniuszki/ (dostęp – 26.08.2016).  

Literatura

Pałat Z., Architektura a polityka. Gloryfikacja Prus i niemieckiej misji cywilizacyjnej w Poznaniu na początku XX wieku, Poznań 2011.

Skuratowicz J., Gmach Opery Poznańskiej, w: Opera w Poznaniu. 75 lat Teatru Wielkiego im. Stanisława Moniuszki, red. K. Liszkowska, Poznań 1995.